زمان و سن دندان در آوردن کودک
شکل گیری دندان ها از زمانی که کودک هنوز در رحم است شروع میشود. وقتی مادر باردار است جوانه دندان های کودکان که پایه دندان های شیری او هستند ایجاد شده است، اما با وجود این، بسیاری به ندرت نوزادی با یک یا دو دندان به دنیا می آید یا در طول هفته اول زندگی دندان در می آورد.
بیشتر کودکان، اولین دندانشان را بین چهار و هفت ماهگی در می آوردند اما این زمان بر حسب ژن های به ارث رسیده در کودک میتواند تا 13 ماهگی به تاخیر بیفتد و در کودکان متفاوت باشد. اگر کودکتان رشد سریعی دارد، ممکن است سفیدی اولین دندان او که معمولا یکی از دندان های میانی پایین است از سه ماهگی ببینید و اگر رشد آهسته تری دارد، ممکن است اولین دندانش را تا یک سالگی یا بعد از آن در نیاورد. به طور کلی بیشتر کودکان ابتدا دو دندان میانی فک پایین، و دو دندان میانی فک بالا و سپس دندان های کناری و پشتی را در می آورند. آخرین دندان هایی که کودک در می آورد دندان های مولر دوم هستند که در انتهای دهان و در بالا و پایین در می آیند. این دندان ها معمولا از سه سالگی کودک شروع به در آمدن میکنند. کمی پس از آن، کودکتان باید یک دسته 20 تایی دندان داشته باشد.
علائم دندان در آوردن کودک
برخی کودکان از فرآیند دندان در آوردن راحت میگذرند، اما عده زیادی از کودکان هنگام در آمدن دندان هایشان ناراحت به نظر میرسند. برخی علائم دندان در آوردن کودکان شیرخوار عبارت است از:
– سرازیر شدن بزاق دهان
– ورم و حساسیت لثه
– تحریک پذیری یا بهانه گیری
– گاز گرفتن
– امتناع از غذا خوردن
– مشکلات خواب
همچنین لازم است بدانید که دندان در آوردن باعث تب، استفراغ یا اسهال نمیشود. پس اگر کودکتان این علائم نگران کننده دیگری را دارد آن را به دندان در آوردن نسبت ندهید، بلکه خیلی زود از پزشک کودک مشورت بگیرید.
شما نمیتوانید هیچ کاری برای در آمدن دندان های کودک انجام دهید، اما اگر فکر میکنید فرآیند دندان در آوردن کودکتان اذیت میکند میتوانید کارهایی برای تسکین درد او انجام دهید. برخی از راهکارهایی که میتواند مفید واقع شود شامل موارد زیر است:
1- به او چیزی برای جویدن بدهید: یک حلقه دندانی یا اگر میتواند غذاهای کمکی بخورد، یک ساقه کرفس خنک شده در یخچال را امتحان کنید. همچنین حلقه های دندانی را در فریزر نگذارید، زیرا در حالت یخ زده میتواند خیلی سفت باشد و به لثه های کودکتان آسیب بزند.
2- به او غذاهای سرد بدهید: کودک ممکن است از خوردن غذاهای سرد مانند ماست تسکین پیدا کند.
3- لثه های او را ماساژ دهید: بعد از اینکه دست هایتان را شستید، با انگشتتان لثه های کودک را با کمی فشار و ملایمت بمالید. این فشار میتواند فشاری را که کودک از دندان داخل لثه اش احساس میکند خنثی کند.
4- با نظر دندانپزشک یک مسکن را امتحان کنید: اگر هیچ کدام از این روش ها کمکی نکرد، دندانپزشک ممکن است استامینوفن اطفال را برای کم شدن درد و التهاب پیشنهاد کند اما یادتان باشد هرگز خودسرانه یا با توصیه اطرافیان اقدام به هر نوع مسکنی به کودک نکنید.
همچنین یادتان باشد برای کودکان کمتر از دو سال بهتر است که از داروهای بدون نسخه برای درد دندان در آوردن مانند ژل ها و پماد ها استفاده نکنید، مگر اینکه پزشک آنها را توصیه کرده باشد. پزشکان و کارشناسان هشدار میدهند که داروهای بی حسی موضعی که حاوی بنزوکائین است میتواند باعث متهموگلوبینمی شود که یک عارضه نادر اما جدی است که در آن مقدار اکسیژن در قطره های خون به میزان خطرناکی پایین می آید.
مسواک و نخ دندان کشیدن برای کودک
وقتی دندان های کودک در آمدند، لازم است آنها را تمیز نگه دارید. پس به محض اینکه دندان های کودک ظاهر شدند، روزی دو بار آنها را با استفاده از یک مسواک سایز کودک تمیز کنید. در سن زیر یک سال، لزومی حتمی برای استفاده از خمیردندان وجود ندارد، هر چند استفاده از آن هم خوب است، فقط لازم است که به اندازه یک ذره ریز قدر نصف یک دانه برنج از خمیردندان مخصوص کودکان استفاده کنید.
همچنین از دندانپزشک کودکتان سوال کنید که آیا باید از خمیردندان دارای فلوراید استفاده کنید یا احتیاجی به این کار نیست. وقتی هم که کودکتان دو ساله شد، در هر بار مسواک زدن مقدار خمیردندان را به اندازه یک نخود برسانید. زمانی که دندان های کودکتان زیاد شدند و دیگر به همه سطوح دندان هایش دسترسی نداشتید، میتوانید استفاده از نخ دندان را شروع کنید. نخ دندان نقش بسیار مهمی در سالم نگه داشتن دندان ها دارد، زیرا دندان ها از وسط و دیواره های داخلی بین دو دندان نیز شروع به خراب شدن میکنند و فقط بهداشت دیواره های بیرونی دندان کافی نیست. پس نخ دندان را فراموش نکنید و این نکته بهداشتی مهم را کم کم و از همین الان به کودکتان یاد بدهید.
نکاتی برای مراقبت دندان های کودک بعد از در آمدن
بعد از اینکه دندان های کودکتان شروع به در آمدن کرد، بهتر است نکاتی را برای مراقبت از آنها به یاد داشته باشید و بدانید که هر چند این دندان ها روزی می افتند و جایشان دندان های جدید در می آید ولی بهداشت دهان و دندان قبل از در آمدن دندان ها اهمیت زیادی دارد و غیر از آن، کودکتان مراقبت از دندان هایش را از همان کودکی یاد میگیرد. برخی از نکات مراقبتی موارد زیر است:
1- پرهیز از دادن شیشه شیر شب در رختخواب: شب ها کودک را با شیشه شیر حاوی شیر در رختخواب نگذارید. شکر موجود در شیر خشک یا شیر مادر تمام شب روی دندان کودک باقی میماند و میتواند منجر به پوسیدگی شود.
2- جایگزین کردن لیوان به جای شیشه شیر: یک روش دیگر برای پیشگیری از پوسیدگی دندان ها این است که در حدود یک سالگی، یعنی زمانی که کودک هماهنگی حرکتی لازم را دارد، یک لیوان معمولی را جایگزین شیشه شیر کنید و دهان و دندان کودک را تمیز کنید و مسواک بزنید. بهتر است از دادن لیوان هم کم کم بعد از در آمدن بیشتر دندان ها خودداری کنید، زیرا مانند شیشه شیر میتواند با قرار دادن طولانی مدت دندان ها در معرض قند و شکر ها باعث خرابی آنها شود، مگر اینکه مسواک زدن را رعایت کنید.
اهمیت به معاینه دندان های کودک
اولین ویزیت کودک توسط دندانپزشک باید در حدود یک سالگی او باشد. اما اگر پزشک احساس کند که کودک ریسک بالایی برای پوسیدگی دندان دارد، شاید توصیه کند که زودتر به دندانپزشک مراجعه کنید.
استفاده از مکمل فلوراید با تجویز پزشک: مراقبت و چکاپ سلامت شش ماهگی کودک زمان خوبی برای پرسش از پزشک در مورد مکمل فلوراید است. البته قطره های فلوراید که از پوسیدگی دندان ها جلوگیری میکنند تنها درصورتی ضروری که آب منطقه محل زندگی شما فلوراید نداشته باشد. همچنین از پزشک بخواهید که دندان های کودکتان را معاینه کند.
آموزش مسواک زدن به کودک: در حدود 18 ماهگی، کودکتان ممکن است آماده یادگیری مسواک زدن باشد که لازم است برای شما در اینکار به او کمک کنید، زیرا هنوز چابکی یا تمرکز کافی برای حرکت دادن یک مسواک در دهانش را ندارد. لازم نیست دندان های کودم را در جهت خاصی مسواک بزنید، فقط سعی کنید همه ذرات غذا را بیرون بیاورید. اگر کودک طعم خمیردندان را دوست ندارد، یک طعم و مدل دیگری را امتحان کنید.
پرهیز از دادن شیرینی زیاد: سعی کنید به کودک زیاد شیرینی ندهید و وقتی در خوردن آنها زیاده روی میکند، اطمینان حاصل کنید که فورا پس از آن دندان هایش را مسواک میکند.
تاخیر در در آمدن دندان های کودک: اگر کودک تا چکاپ و مراقبت 18 ماهگی اش را هنوز دندانی در نیاورده، لازم است این موضوع را با دندانپزشک کودک مطرح کنید. کودکان زودرس نیز ممکن است چند ماه دیرتر از دیگر کودکانی که در موعد مقرر تولدشان به دنیا آمده اند دندان در بیاورند.
همچنین اگر کودکتان تمام علائم دندان در آوردن مانند ریختن بزاق زیادی یا ورم لثه ها را نشان داد، اما به نظر میرسد که دردی غیر عادی هم دارد که منجر به گریه ای تسلی ناپذیر که یک علامت آشکار است شده، با دندانپزشک کودک تماس بگیرید و به خاطر داشته باشید که دندان در آوردن نباید برای کودک فرآیندی زجر آور باشد.
مجموعه راگا دنتال اولین مجموعه تخصصی دندان پزشکی کودکان در شهرری می باشد که آمادگی ارائه کلیه خدمات تخصصی شما توسط پزشکان متخصص دندان پزشکی کودکان ( دکتر راضیه خان محمدی و دکتر غزاله بنی ابراهیمی ) را دارد .
